Bilateral Salpingo-Ooferektomi (BSO), her iki fallop tüpünün (salpingo-) ve yumurtalıkların (ooferektomi) cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Laparoskopik BSO ise, küçük bir delik aracılığıyla yumurtalıkların ve fallop tüplerinin çıkarılmasıdır. Laparoskopik yapılması açık ameliyata göre daha erken iyileşme sağlar. (laparoskopi ile ilgili detaylı bilgiye menüden ulaşabilirsiniz)

Laparoskopik Bilateral Salpingo-Ooferektomi

• Yumurtalık kisti olan perimenapozal yaş grubu kadınların yönetiminde (yumurtalık kitleleri varsa)
• GnRH enjeksiyonlarının faydalı olduğu kanıtlanmış ve oldukça ağrıya yol açan endometriozisli (çikolata kistlerinde) kadınların ağrı yönetiminde
• Genetik yatkınlık (BRCA 1/2) sonucu yumurtalık kanseri açısından yüksek risk altında olan veya hormon kullanımıyla ilişkili olarak meme kanseri açısından yüksek risk altında olan kadınlarda kanser başlangıcını önlemek için

Laparoskopik Bilateral Salpingo-Ooferektomi sırasında neler olur?

Laparoskopik Bilateral Salpingo-Ooferektomi yaygın bir cerrahi prosedürdür; rutin olarak 40-60 dakika sürer. İşlem genel anestezi altında uyur vaziyette uygulanır. İşlem laparoskopik yolla yani küçük bir delik aracılığıyla gerçekleştirilir. Laparoskop denilen kameranın karın boşluğuna geçirildiği bir işlemdir. Karın duvarında iki veya üç adet, yaklaşık 1 cm uzunluğunda kesi yapılır. Yumurtalıklar ve fallop tüpleri tanımlanır ve bağlantılarından ayrıştırılır; sonrasında kesi yerlerinin birinden dışarı çıkartılır.

Menapozda değilseniz, yumurtalıklarınızın çıkarılması sizi menapoza sokacaktır ve HRT olarak da bilinen hormon replasman terapisine ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu konu hakkında sizinle ameliyat öncesinde konuşulacaktır.

Ameliyat esnasında hamile olmamanız çok önemlidir. Ameliyat listesine alındıktan ameliyat tamamlanana kadar güvenilir bir korunma yöntemi ile korunmaya devam etmelisiniz. Menapozda değilseniz başvuru anınızda gebelik testi yapılacaktır. NEGATİF GEBELİK TESTİNİN, ERKEN HAFTA GEBELİKLERİ DIŞLAMADIĞINA DİKKAT EDİNİZ VE GEBE OLABİLECEĞİNİZE DAİR ŞÜPHENİZ VAR İSE DOKTOR VEYA HEMŞİRENİZE BİLDİRİNİZ. Gebelik dışlanana veya adet görene kadar işleminiz ertelenebilir.

Bu işlemin faydaları nelerdir?

Yukarıda listelenen bazı durumların tedavisi için yumurtalık-tüplerin alınması gerekebilir. İşlem sonrası artık adet görmeyeceksiniz. Kapalı yöntem ile ameliyat sonrasında daha hızlı iyileşme ve ayağa kalkma görülür, çünkü işlem esnasında karın boşluğunun açıldığı büyük cerrahi prosedürlerden kaçınılır.

Bu işlem ile ilişkili herhangi bir risk var mı?

Tüm ameliyatlarda olduğu gibi bu işlemde de her zaman çeşitli riskler vardır, ancak bunlar nadiren görülmektedir. Bir kısmı ameliyat esnasında görülebilirken, bazıları da ameliyat sonrası, taburculuktan sonra görülür.

Enfeksiyon: Her invaziv işlemde enfeksiyon riski vardır. Çoğu enfeksiyon idrar torbası veya vajinada görülür. Eğer sigara içiyorsanız veya akciğer rahatsızlığınız varsa akciğer enfeksiyonu riski de vardır. Başka bir enfeksiyon alanı da yara yerleridir; bu da kendini yara yerinde kızarıklık veya yaradan akıntı olarak gösterir. Enfeksiyon göstergeleri olarak ateşiniz ve diğer gözlemler düzenli takip edilecektir.

Kanama: Vajinal kanamanın yanı sıra, tüp ve yumurtalıkların çıkarılması sırasında ucu mühürlenen bazı kan damarlarının karın içerisine kanama riski de vardır. Bu kanama, ameliyat esnasında veya ameliyattan hemen sonra görülebilir. Eğer bu durum ciddi seyirli ise kan transfüzyonuna ihtiyacınız olabilir veya çok nadiren de olsa kanamayı durdurmak amaçlı ameliyathaneye tekrar götürülebilirsiniz. Dren denilen bir tüp, karın içine kanama durumunu gözlemlemek amacıyla karnınıza yerleştirilebilir.

Barsak veya idrar torbası hasarı: Pelvis anatomisi sebebiyle idrar torbası, üreterler (böbrekleri idrar torbasına bağlayan tüpler) veya barsakların az da olsa yaralanma riski vardır. Çünkü bu yapıların hepsi rahme çok yakın yerleşimlidir. Özellikle, önceden ameliyat geçirmiş olmak gibi riskli bir durumunuz var ise bu konuda bilgilendirileceksinizdir. Herhangi bir problem var ise uygun şekilde ele alınacak ve ameliyat sonrasında size bilgi verilecektir.

Yapışıklıklar ve Fıtık: Karın ameliyatı geçiren hastaların neredeyse tamamında yapışıklıklar gelişir; ki bu barsakların birbirine yapışmasına neden olabilen bir yara dokusudur. Normalde bunlar herhangi bir şikayete neden olmazlar; ancak bazen ağrıya ve barsak işlevlerinde probleme yol açabilirler. Herni ise yara yerinde gelişebilen hasarlı fıtıklaşma alanıdır ki bu durumun ameliyat ile düzeltilmesi gerekebilir, ancak operasyon kesileri çok küçük olduğu için bu çok nadir görülür.

Pıhtılaşma: Büyük cerrahi operasyonlar, bacaklarınızda DVT olarak bilinen derin ven trombozuna veya akciğerlerinizde pulmoner emboliye yol açabilen kan pıhtısı gelişimi için bir risk faktörüdür. Riskleriniz açısından değerlendirilecek  ve tam olarak hareket edebilir hale gelene kadar anti-embolik çoraplar giymeniz önerilecektir. Pıhtılaşmayı önlemek amacıyla karnınıza enjeksiyon yapılacaktır.

İşleme bazı hastadan oluşan rahatsızlıklar

Ağrı/Gecikmiş barsak fonksiyonu: Barsak fonksiyonları bazen etkilenebilir ve karın, omuz ve boyunda hissedilen ağrıya sebep olur. Az miktarda yemek ve bol su tüketimi ile beraber bir an önce hareket etmeye başlamak ile bu durum düzeltilebilir.
Bazen barsaklar tümden dururlar ki bu ileus tablosudur ve ağrı, şişkinlik, kusma ve kabızlığa yol açar. İleus gelişirse hiçbir şey yememeniz gerekir ve düzelene kadar çok çok az miktarda su tüketilmelidir.

Kabızlık: Barsak işlevlerinin normale dönmesi biraz zaman alabilir. Laksatif ilaçlar önerilebilir.

Şişkinlik: Ameliyat sonrasında karnınızı şiş hissedebilirsiniz veya karnınız iyice şişmiş görünebilir. Bu geride kalan gazdan kaynaklanır. Diaframınızı tahriş edip omuz ağrısına yol açabilir. Zamanla düzelecektir, ancak ağrı kesici kullanılabilir.

İdrar yolu şikayetleri: Ameliyat sonrasında idrara daha sık çıkma ihtiyacı hissedebilirsiniz ve bu durum ağrılı olabilir. Genelde takılan kateterin idrar torbasını hasarlamasına bağlıdır. Ağrı kesici önerilebilir ve iyileşmez ise enfeksiyon açısından tahlil istenebilir.

Laparoskopik Bilateral Salpingo-Ooferektomiye alternatif yöntemler var mı?

Tedavi görme sebebine göre çeşitli alternatif yöntemler mevcut olabilir. Bu yöntemlere Zoladex isimli ilaç da dahildir. Zoladex 6 ayda bir uygulanan bir enjeksiyondur ve yumurtalıkların östrojen (yumurtalıklarda üretilen esas hormon)  üretebilme kapasitesini kapatır.

Açık teknik (karın kesilerek) Bilateral Salpingo-Ooferektomi şeklinde alternatif bir ameliyat teklif edilebilir. Bu prosedür ile karın duvarında daha büyük bir kesi oluşturulur. Bu kesi ile yumurtalıklar ve fallop tüpleri dışarı çıkartılır. İşlem sonrası iyileşme süresi daha uzundur. Enfeksiyon riski laparoskopik yönteme göre daha yüksektir ancak organ hasarı görülme riskleri benzerdir.

Prosedür hakkında bilmeniz gereken başka ne var?

Yumurtalıkların çıkarılması: Hala adet görüyorsanız yumurtalıklarınızın çıkarılması menapoza girmenize yol açar. Bunu sıcak basmaları, gece terlemeleri, vajinada kuruluk (cinsel ilişki esnasında ağrı ve rahatsızlığa sebep olabilir) olarak deneyimleyebilirsiniz.
Ayrıca ruh hali değişikliği, yorgunluk, kaygı, kuru saçlar ve cilt ile beraber eklemlerde ağrı yaşayabilirsiniz. Uzun süreli östrojen eksikliği, osteoporoza (kemiklerde incelme) ve kalp hastalıklarına neden olabilir.

Hormon Replasman Tedavisi: Menapoz şikayetlerini ve yan etkilerini hafifletir. Eskiden yumurtalıkların üretmekte olduğu östrojenin yerini doldurur. Tablet, cilt yaması veya jel olarak kullanılabilir. Ameliyat öncesinde bu konuda sizinle görüşülecektir.

İşe geri dönüş: İyileşme süresi kişiden kişiye değişmekle beraber, işe dönüş işinize ve sizin başa çıkıp çıkamayacağınıza bağlıdır. 2-4 hafta süre ile işten uzak durmalısınız. Ameliyat sonrasında doktorunuz bu konuyu sizinle görüşecektir.

Araç kullanma: Yeniden araç kullanmadan önce, acil bir durumla baş edebilmek için gerekli gücü yeniden kazanmalısınız. Emniyet kemeri karnınızın üzerinde takılı halde otururken rahat hissetmelisiniz. Kaynaklar, araç kullanmadan önce 4-6 hafta geçmesi gerektiğini önermektedir. Sigortanızı kontrol etmelisiniz.

Cinsel aktivite: En az 4 hafta boyunca cinsel aktiviteden kaçınmanız önerilir. Bu yaklaşım, enfeksiyonu önler ve travmayı azaltır. Ancak cinsel ilişkinin devamı görevli ekibe veya takip randevunuzda danışılabilir.

Takip randevusu: Taburculuk sonrasında takip randevusu hakkında bilgilendirileceksiniz. Ameliyatınız güzel seyretti ve iyi huylu bir sebeple yapıldıysa takip randevusu verilmeyecektir. Ameliyat esnasında alınan numunelerin patoloji sonuçları, sizinle irtibata geçebilecek cerrahınıza gönderilir.