Osteoporoz, kemiklerin zayıf ve kırılgan olmasına neden olur - öylesine kırılgandır ki, eğilme veya öksürme gibi hafif stresler bile kırılmaya neden olabilir. Osteoporoz ile ilişkili kırıklar en sık kalça, bilek veya omurgada görülür. Kemik, sürekli olarak parçalanıp değiştirilen canlı bir dokudur. Yeni kemik oluşumu, eski kemik kaybına yetişmediğinde osteoporoz yani kemik erimesi ortaya çıkar.

Osteoporoz her ırktan kadın ve erkeği etkiler. Ancak beyaz ve Asyalı kadınlar - özellikle menopozu geçmiş yaşlı kadınlar - en yüksek risk altındadır. İlaçlar, sağlıklı beslenme ve kilo verme egzersizleri kemik kaybını önlemeye veya zaten zayıf olan kemikleri güçlendirmeye yardımcı olabilir.

 

Ne gibi belirtiler olur? Kemik erimesi olduğunu nasıl anlarım?

Kemik kaybının erken evrelerinde tipik olarak hiçbir belirti yoktur. Ancak kemikleriniz osteoporoz tarafından zayıfladığında, aşağıdakileri içeren belirtiler ve semptomlarınız olabilir:

• Kırık veya çökmüş bir omurun neden olduğu sırt ağrısı
• Zaman içinde yükseklik yani boy kaybı
• Eğik duruş
• Beklenenden daha kolay kırılan bir kemik

 

Ne zaman doktora görünmeliyim?

Erken menopoza girdiyseniz veya bir seferde birkaç ay boyunca kortikosteroid aldıysanız veya ebeveynlerinizden birinde kalça kırığı varsa, doktorunuzla osteoporoz hakkında konuşmak isteyebilirsiniz.

 

Osteoporoz neden olur?

Kemikleriniz sürekli bir yenilenme durumundadır - yeni kemik yapılır ve eski kemik parçalanır. Gençken, vücudunuz yeni kemiği eski kemiği parçaladığından daha hızlı yapar ve kemik kütleniz artar. 20'li yılların başından sonra bu süreç yavaşlar ve çoğu insan 30 yaşına kadar pik kemik kütlesine ulaşır. İnsanlar yaşlandıkça kemik kütlesi yapılmasından daha hızlı kaybolur.

Osteoporoz gelişme olasılığınız kısmen gençliğinizde ne kadar kemik kütlesine ulaştığınıza bağlıdır. Pik kemik kütlesi biraz kalıtsaldır ve etnik gruba göre de değişir. Pik kemik kütleniz ne kadar yüksek olursa, "bankada" o kadar fazla kemiğe sahip olursunuz ve yaşlandıkça osteoporoz gelişme olasılığınız o kadar az olur. Yani gençken kemiğinize yaptığınız yatırım, yaşlandıkça çok daha fazla değerli olacaktır.

Osteoporoz Risk Faktörleri

Yaş, ırk, yaşam tarzı seçimleri ve tıbbi durumlar ve tedaviler de dahil olmak üzere osteoporoz gelişme olasılığınızı bir dizi faktör artırabilir.

Osteoporoz için bazı risk faktörleri sizin kontrolünüz dışındadır:

• Cinsiyet. Kadınların osteoporoz gelişme olasılığı erkeklerden daha fazladır.
• Yaş. Yaşlandıkça osteoporoz riski artar.
• Irk. Beyaz veya Asya kökenli iseniz, en büyük osteoporoz riski altındasınız.
• Aile öyküsü. Osteoporozlu kardeşe sahip olmak ve ayrıca özellikle anneniz veya babanızda kalça kırığı olmuşsa, sizde de risk artar.
• Vücut yapısı. Küçük vücut yapısı olan erkekler ve kadınlar, yaşlandıkça daha az kemik kütlesine sahip olabilecekleri için daha yüksek risk taşırlar.

 

 

Osteoporoz vücutlarında çok fazla veya çok az hormon bulunan kişilerde daha yaygındır. 

• Cinsiyet hormonları. Düşük seks hormonu seviyeleri kemiği zayıflatma eğilimindedir. Menopozdaki kadınlarda östrojen seviyelerinin azalması, osteoporoz gelişimi için en güçlü risk faktörlerinden biridir.
• Erkekler yaşlandıkça testosteron düzeylerinde kademeli bir azalma gösterir. Erkeklerde testosteron seviyelerini düşüren prostat kanseri tedavileri ve kadınlarda östrojen seviyelerini düşüren meme kanseri tedavilerinin kemik kaybını hızlandırması muhtemeldir.
• Tiroid problemleri. Çok fazla tiroid hormonu kemik kaybına neden olabilir. Bu, tiroidiniz aşırı aktifse veya hipotroidi için çok fazla tiroid hormonu ilacı alırsanız ortaya çıkabilir.
• Osteoporoz ayrıca aşırı aktif paratiroid ve adrenal bezlerle de lişkilendirilmiştir.

 

Osteoporozun aşağıdakilere sahip kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir:

• Düşük kalsiyum alımı. Yaşam boyu kalsiyum eksikliği osteoporoz gelişiminde rol oynar. Düşük kalsiyum alımı azalmış kemik yoğunluğuna, erken kemik kaybına ve artmış kırık riskine katkıda bulunur.
• Yeme bozuklukları. Gıda alımını ciddi şekilde kısıtlamak ve zayıf olmak hem erkeklerde hem de kadınlarda kemiği zayıflatır.
• Gastrointestinal cerrahi. Mide küçültmek veya bağırsağın bir kısmını çıkarmak için yapılan ameliyat, kalsiyum dahil besinleri emmek için mevcut yüzey alanı miktarını sınırlar. Bu ameliyatlar, kilo vermenize ve diğer gastrointestinal bozukluklar için yardımcı olanları içerir.

 

Steroidler ve diğer ilaçlar

Prednizon ve kortizon gibi oral veya enjekte edilmiş kortikosteroid ilaçların uzun süreli kullanımı, kemik yeniden inşası sürecine müdahale eder. Osteoporoz ayrıca savaşmak veya önlemek için kullanılan ilaçlarla da ilişkilendirilmiştir:

• Epilepsi nöbetleri
• Midede reflü
• Kanser
• Organ nakli reddi

 

Tıbbi durumlar

Osteoporoz riski, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı tıbbi problemleri olan kişilerde daha yüksektir:

• Çölyak hastalığı
• Enflamatuar barsak hastalığı
• Böbrek veya karaciğer hastalığı
• Kanser

• Lupus
• Multipl miyelom
• Romatoid artrit

 

Yaşam tarzı seçenekler. Bazı kötü alışkanlıklar osteoporoz riskinizi artırabilir.

• Sedanter yaşam tarzı. Otururak çok fazla zaman geçiren insanlar, daha aktif olanlara göre daha yüksek osteoporoz riskine sahiptir. Herhangi bir ağırlık taşıyan egzersiz ve dengeyi ve iyi duruşu destekleyen aktiviteler kemikleriniz için faydalıdır, ancak yürüme, koşu, atlama, dans ve halter özellikle yararlıdır.
• Aşırı alkol tüketimi. Günde ikiden fazla alkollü içeceğin düzenli tüketimi osteoporoz riskinizi artırır.
• Tütün kullanımı. Tütünün osteoporozda oynadığı kesin rol net değildir, ancak tütün kullanımının zayıf kemiklere katkıda bulunduğu gösterilmiştir.

 

Kemik erimesinin komplikasyonları nelerdir?

Osteoporozun en ciddi komplikasyonları; özellikle omurga veya kalçada oluşan kemik kırıklarıdır. Kalça kırıklarına genellikle bir düşme nedeniyle olur ve sakatlıktan sonraki ilk yıl içinde sakatlığa ve hatta ölüm riskine neden olabilir. Bazı durumlarda, düşmemiş olsanız bile omurga kırıkları oluşabilir. Omurganızı (omurlar) oluşturan kemikler ezilme noktasına kadar zayıflayabilir, bu da sırt ağrısına, kayıp boyuna ve kambur bir duruşa neden olabilir.

 

Kemik erimesinin önlemek için ne yapılabilir?

İyi beslenme ve düzenli egzersiz, kemiklerinizi yaşamınız boyunca sağlıklı tutmak için gereklidir. Protein kemiğin yapı taşlarından biridir. Uygun bir vücut ağırlığının korunması, genel olarak sağlık için olduğu gibi kemikler için de iyidir. 18 ila 50 yaş arasındaki erkekler ve kadınlar günde 1.000 miligram kalsiyuma ihtiyaç duyar. Kadınlar 50 yaşına, erkekler 70 yaşına geldiğinde bu günlük miktar 1.200 miligrama çıkar.

İyi kalsiyum kaynakları şunları içerir:

• Az yağlı süt ürünleri
• Koyu yeşil yapraklı sebzeler
• Konserve somon veya kemikli sardalye
• Tofu gibi soya ürünleri
• Kalsiyumla güçlendirilmiş tahıllar ve portakal suyu

D vitamini vücudunuzun kalsiyumu emme yeteneğini geliştirir ve kemik sağlığını başka şekillerde iyileştirir. İnsanlar D vitamininin bir kısmını güneş ışığından alabilirler, ancak yüksek bir enlemde yaşıyorsanız, evde oturuyorsanız veya cilt kanseri riski nedeniyle düzenli olarak güneş kremi kullanırsanız veya güneşten kaçınırsanız, bu iyi bir kaynak olmayabilir. Kemik sağlığını korumak için yeterli D vitamini elde etmek için, 51 ila 70 yaşlarındaki yetişkinlerin, yiyecek veya takviyelerle 600 uluslararası birim (IU); 70 yaşından sonra günde 800 IU almaları önerilir.

Egzersiz, güçlü kemikler oluşturmanıza ve kemik kaybınızı yavaşlatmanıza yardımcı olabilir. Egzersiz, ne zaman başlar olursanız olun kemiklerinize fayda sağlayacaktır, ancak gençken düzenli olarak egzersiz yapmaya başlar ve yaşamınız boyunca egzersiz yapmaya devam ederseniz en fazla kazancı elde edersiniz. Kuvvet antrenmanı egzersizlerini ağırlık kaldırma ve denge egzersizleriyle birleştirin. Kuvvet antrenmanı, kollarınızdaki ve üst omurgadaki kasları ve kemikleri güçlendirmeye yardımcı olur. Ağırlık kaldırma egzersizleri - yürüme, koşu, koşu, merdiven çıkma, ip atlama, kayak ve darbe üreten sporlar - esas olarak bacaklarınız, kalçalarınız ve alt omurgadaki kemikleri etkiler. Tai chi gibi denge egzersizleri özellikle yaşlandıkça düşme riskinizi azaltabilir.

Eliptik gibi makinelerde yüzme, bisiklete binme ve egzersiz yapmak iyi bir kardiyovasküler egzersiz sağlayabilir, ancak kemik sağlığını iyileştirmez.

 

Kemik erimesi tanısı nasıl konulur? Bende osteoporoz var mı?

Kemik yoğunluğunuz, kemiklerinizdeki mineral oranını belirlemek için düşük seviyelerde röntgen kullanan bir makine ile ölçülebilir. Bu acısız test sırasında, tarayıcı vücudunuzun üzerinden geçerken yastıklı bir masanın üzerinde uzanırsınız. Çoğu durumda, sadece birkaç kemik kontrol edilir - genellikle kalça ve omurga.

 

Tedavi nasıl yapılır?

Tedavi önerileri genellikle önümüzdeki 10 yıl içinde kemik yoğunluğu testi gibi bilgileri kullanarak kemiği kırma riskinizin bir tahminine dayanır. Riskiniz yüksek değilse, tedavi ilaç içermeyebilir ve bunun yerine kemik kaybı ve düşme için risk faktörlerini değiştirmeye odaklanabilir.

Bifosfonatlar

Kırık riski yüksek olan hem erkekler hem de kadınlar için, en yaygın olarak reçete edilen osteoporoz ilaçları bifosfonatlardır. 

• Alendronat (Binosto, Fosamax)
• Risedronate (Actonel, Atelvia)
• Ibandronat (Boniva)
• Zoledronik asit (Reclast, Zometa)

Yan etkiler bulantı, karın ağrısı ve mide ekşimesi benzeri semptomları içerir. İlaç uygun şekilde alınırsa bunların ortaya çıkma olasılığı daha düşüktür.

Monoklonal antikor ilaçları

Bisfosfonatlar ile karşılaştırıldığında, denosumab (Prolia, Xgeva) benzer veya daha iyi kemik yoğunluğu sonuçları üretir ve her türlü kırık olasılığını azaltır. Denosumab altı ayda bir derinin altında bir enjeksiyonla verilir.

Hormonal ilaçlar

Östrojen, özellikle menopozdan hemen sonra başladığında, kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, östrojen tedavisi kan pıhtıları, endometriyal kanser, meme kanseri ve muhtemelen kalp hastalığı riskini artırabilir. Bu nedenle, östrojen tipik olarak genç kadınlarda veya menopoz semptomları da tedavi gerektiren kadınlarda kemik sağlığı için kullanılır. Raloksifen (Evista), östrojenin postmenopozal kadınlarda kemik yoğunluğu üzerindeki olumlu etkilerini, östrojenle ilişkili bazı riskler olmaksızın taklit eder. Bu ilacı almak, bazı meme kanseri riskini azaltabilir. Sıcak basmaları yaygın bir yan etkidir. Raloksifen ayrıca kan pıhtılaşması riskinizi artırabilir.

Kemik yapıcı ilaçlar

Osteoporoz için daha yaygın tedavileri tolere edemezseniz - veya yeterince iyi çalışmazlarsa - doktorunuz denemenizi önerebilir:

• Teriparatid (Forteo). 
• Abaloparatid (Tymlos) paratiroid hormonuna benzer başka bir ilaçtır. 
• Romosozumab