Rahim ağzı kanseri taraması nedir?

Rahim ağzı kanseri taraması, rahim ağzını oluşturan hücrelerde kansere dönüşme potansiyeli olan anormal hücreleri tespit etmek amacıyla yapılır. Tarama testi Pap test ve bazı kadınlar için Human Papilloma Virus (HPV) testi kapsar.

 

Neler rahim ağzı kanseri tarama testinde anormal sonuçlara sebep olur?

Rahim ağzı kanserinin ana sebebi HPV enfeksiyonudur. HPV’nin birçok alt tipi bulunmaktadır. Bazı alt tipler rahim ağzı, vulva, vajina, anüs ve penis kanseri ile ilişkilidir. Ayrıca bazı tipleri de baş boyun kanserlerine sebep olabilir. Bu alt tipler ‘’yüksek riskli’’ HPV tipleri olarak bilinir. Rahim ağzı kanseri vakalarının büyük çoğunluğu HPV tip 16 ve 18’e bağlı gelişmektedir. Enfekte hücreler mikroskop altında normal hücrelerden farklı görünmektedir. Bu anormal değişiklikler hafif olabileceği gibi daha ciddi boyutta da olabilir. Daha ciddi olan değişiklikler tedavi edilmemesi durumunda kansere sebep olabilir.

 

 

Servikal intraepitelyal lezyon ile skuamöz intraepitelyal lezyon kavramları arasındaki fark nedir?

Bu iki terim rahim ağzındaki değişiklikleri tarif etmek amacıyla kullanılır fakat farklı durumları ifade etmektedir. Skuamöz intraepitelyal lezyon (SIL) Pap test sonucunu açıklamak için kullanılan bir terimdir. ‘’Skuamöz’’ rahim ağzını örten mukozayı oluşturan hücrelerin tipidir. SIL bir kanser öncülü lezyonun veya kanserin tanısı değildir. Pap test bir tarama testidir. Bu test tek başına rahim ağzı hücrelerindeki değişikliğin ciddiyeti hakkında fikir vermez. Kanser öncülü bir lezyon veya kanser varlığını tanımlayabilmek için rahim ağzından biyopsi almak gerekir.

Servikal (rahim ağzı) intraepitelyal lezyon (CIN) rahim ağzı biyopsi sonucu için kullanılan bir terimdir. CIN rahim ağzı hücrelerindeki gerçek değişiklikleri gösterir. CIN grade 1, 2 ve 3 olarak derecelendirilir. CIN 1 düşük derece hücre değişikliklerini belirtir ve tedaviye gerek kalmaksızın kendi kendine düzelebilir. CIN 2 orta seviyedeki değişiklikler için kullanılır. CIN 3 ise yüksek derece değişiklikler için kullanılır. Orta ve yüksek derece değişiklikler kansere ilerleyebilir. Bu sebeple bu lezyonlar kanser öncülü olarak adlandırılabilir.

 

 

Anormal Pap testi sonuçlarının tipleri nelerdir?

• Önemi belirlenmemiş atipik skuamöz hücreler (Atypical squamous cells of undetermined significance (ASC-US): Rahim ağzını oluşturan hücrelerde değişiklikler saptandığını ifade eder. Bu değişiklikler neredeyse her zaman HPV enfeksiyonunun bulgularıdır. ASC-US en sık görülen anormal Pap testi sonucudur.
• Düşük dereceli skuamöz intraepitelyal lezyon (Low-grade squamous intraepithelial lesion (LSIL): Bu sonuç rahim ağzını oluşturan hücrelerde düşük derecede anormal olan değişiklikler olduğunu ifade eder. LSIL genellikle kendi kendine iyileşebilen HPV enfeksiyonu sonucu oluşur.
• Yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyon (High-grade squamous intraepithelial lesion (HSIL): LSIL’E göre rahim ağzı hücrelerinde daha ciddi değişiklikler olduğunu belirtir. LSIL’e göre kanser öncülü bir lezyon veya kanserle ilişkili olma ihtimali daha yüksektir.
• HSIL’in dışlanamadığı atipik skuamöz hücreler (Atypical squamous cells, cannot exclude HSIL (ASC-H): Rahim ağzı hücrelerindeki değişikliklerin HSIL varlığını işaret ediyor olabileceği anlamına gelir.
• Atipik glandüler hücreler (Atypical glandular cells (AGC): Glandüler hücreler rahim ağzının iç kısmını örten mukozadaki başka bir hücre tipidir. Bu hücreler rahimin içinde de bulunmaktadır. AGC, atipik değişikliklerin glandüler hücrelerden kaynaklandığını ve kanser öncülü bir lezyon veya kanserle bağlantılı olabileceğini gösterir.

 

Rahim ağzı kanseri tarama testi sonucu anormal geldiğinde hangi testler yapılmalı?

Rahim ağzı kanseri tarama testiniz anormal geldiyse, sonraki aşamada yer alan testleri yaptırmanız gerekebilir. Aşağıdaki testler yaşınıza ve Pap testi sonucunuza bağlı olarak yapılabilir.

• Pap testi tekrarlamak. Bazı anormal test sonuçlarına Pap testi tekrarlamak önerilebilir. İlk testin sonucuna, yaşınıza ve daha önceki testlerin sonuçlarına bağlı olarak tekrar testi bir yıl veya üç yıl içinde yapılabilir.
• HPV testi. HPV testi Rahim ağzı kanseriyle ilişkili HPV tiplerinin varlığına bakan bir testtir. HPV testi baştaki Pap testinde incelenen hücrelerin tekrar incelenmesiyle yapılabilir. Buna ‘’refleks HPV testi’’ denir. Sadece HPV tip 16 ve 18’e bakan bir başka HPV testi de vardır. Bu iki HPV tipi birçok kanser vakasına sebep olmaktadır. Bu teste HPV tipleme testi denmektedir (Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için web siteme bakabilirsiniz)
• Kolposkopi, biyopsi ve endoservikal örnekleme. Kolposkopi büyütücü bir cihazla rahim ağzının incelenmesidir. Anormal hücreler olan bir alan gözlemlenirse, doktorunuz biyopsi almak gerektiğine karar verebilir. Biyopsi için doktorunuz bölgeden küçük bir doku parçası çıkarır ve incelenmesi için laboratuvara gönderir. Laboratuvar sonucu CIN olup olmadığını, varsa da derecesini söyler. Endoservikal örnekleme de yapılabilir. Bunun için rahim ağzı kanalından doku örneği almak üzere küçük bir fırça kullanılır.
• Bu tablo önceki rahim ağzı kanseri tarama testlerinde herhangi bir anormallik bulunmayan hastaların takibindeki önerileri göstermektedir. Daha önce anormal bir rahim ağzı kanseri tarama testi olan hastalar için takip önerileri farklıdır.

• Endometrial örnekleme. Rahimin içini döşeyen doku katmanı laboratuvar incelemesi için örneklenir. AGC tanısı olan bazı hastaların endometrial örnekleme yaptırması önerilmektedir.

 

 

Aşağıdaki tablo, önceki rahim ağzı kanseri tarama testlerinde herhangi bir anormallik bulunmayan hastaların takibindeki önerileri göstermektedir. Daha önce anormal bir rahim ağzı kanseri tarama testi olan hastalar için takip önerileri farklıdır.

(1) Co-test: Pap test ve HPV testin birlikte yapılması.
(2) HPV tiplendirilmesi: HPV 16 ve 18in varlığını incelemek için yapılan test.
(3) Refleks HPV test: Pap test için kullanılan örnekte yüksek riskli HPV tiplerinin varlığına bakılan test.

 

Anormal rahim ağzı hücreleri nasıl tedavi edilir?

Genellikle anormal rahim ağzı hücrelerinin tedavisinde iki yol izlenmektedir:

1. ‘’eksizyonel’’ tedavi,
2. ‘’ablatif’’ tedavi.

Eksizyonel tedavilerde rahim ağzından bir miktar doku çıkarılır ve inceleme için laboratuvara gönderilir. Sonuçlar CIN var olup olmadığını ve varsa ne kadar ciddi olduğunu söyleyebilir. Ablatif tedavilerde anormal hücreler yok edilir ve laboratuvara herhangi bir örnek gönderilmez.

 

 

Eksizyonel tedaviler nelerdir?

Eksizyonel tedaviler aşağıdakilerdir:

• Loop electrosurgical excision procedure (LEEP) - Rahim ağzında anormal hücreler olan bölümü çıkarmak için elektrik akımı içeren ince bir tel halka bulunur.
• Konizasyon - Anormal hücreleri içeren koni şeklinde bir rahim ağzı dokusu çıkarılır.

 

Ablatif tedaviler nelerdir?

Ablatif tedaviler aşağıdakilerdir:

• Kriyoterapi - Anormal rahim ağzı hücrelerini donduran bir yöntemdir.
• Lazer tedavisi - Anormal rahim ağzı dokusunu yok etmek için odaklanmış bir ışık demeti kullanılır.