Bartholin bezleri vajinal açıklığın her iki tarafında bulunur. Bu bezler vajinal ıslaklığı sağlamaya yardımcı olan bir sıvı salgılarlar. Bazen bu bezlerin açıklıkları tıkanabilir ve salgılanan sıvı bez içinde kalır. Bu durumda Bartholin kisti olarak adlandırılan nispeten ağrısız şişlik gelişir.
Kist içindeki sıvı enfekte olursa, bu duruma bartholin apsesi denir. Bartholin kisti veya apsesi sık karşılaşılan bir durumdur. Kistin tedavisi, büyüklüğüne, ağrıya neden olup olmamasına ve enfekte olup olmamasına bağlıdır. Bazen tedavi olarak sadece takip etmek yeterlidir. Diğer durumlarda, Bartholin kistinin cerrahi drenajı gerekli olabilir. Apse durumunda antibiyotikler, tedaviye yardımcı olabilir. (İstanbul Jinekolog)
Bartholin Kisti Belirtileri
Küçük ve enfekte olmamış bir Bartholin kisti bulgu vermeyebilir. Kist büyürse, vajinal açıklığın yakınında bir yumru veya kitle hissedilebilir. Kist genellikle ağrıya neden olmasa bile hassasiyete neden olabilir. Kist enfekte olursa, enfeksiyona ait bulgular birkaç gün içinde tam olarak ortaya çıkar. Kist enfekte olursa, ateş, yürürken veya otururken vajinal açıklığın yakınında hassas, ağrılı bir yumru, cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilebilir. Bartholin kisti veya apsesi genellikle tek taraflı olur. (İstanbul Bartolin Ameliyatı)
Ne zaman doktora başvurmalıyım?
- İki veya üç günlük öz bakımdan sonra (örneğin,o bölgenin ılık suda bekletildiği oturma banyoları gibi) düzelmiyorsa,
- Ağrı şiddetli ise, hemen doktorunuzdan randevu alın.
- Ayrıca, vajinal açıklığınızın yakınında yeni bir şişlik bulursanız ve 40 yaşından büyükseniz derhal doktorunuzu arayın. Nadiren de olsa, böyle bir şişlik, kanser gibi daha ciddi bir sorunun işareti olabilir.
Bu durum neden olur?
Uzmanlar, Bartholin kistinin nedeninin biriken sıvı olduğunu düşünüyor. Bezin (kanalın) açılması, bir enfeksiyona veya yaralanmaya bağlı tıkanırsa sıvı birikebilir. Bartholin kisti enfekte olabilir ve apse oluşturabilir. Escherichia coli (E. coli), gonore ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara neden olan bakteriler de dahil olmak üzere bir dizi bakteri bu enfeksiyona neden olabilir.
Komplikasyonlar
Bartholin kisti veya apsesi tekrarlayabilir ve tekrar tedavi gerektirebilir.
Önleme
Bartholin kistini önlemenin bir yolu yoktur. Bununla birlikte, daha güvenli seks uygulamaları - özellikle prezervatif kullanma - ve iyi hijyen alışkanlıkları kistin enfeksiyonunu ve apse oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
Bartholin Kisti Teşhisi
Bartholin kistinin teşhisi için doktorunuz şunları yapar:
- Tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorar
- Pelvik muayene yapabilir
- Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonu test etmek için vajinadan veya serviksten bir salgı örneği alabilir
- Postmenopozal veya 40 yaşın üzerindeyseniz, kanserli hücreleri kontrol etmek için biyopsi testi önerebilir
- Kanser ihtimali durumunda doktorunuz sizi kadın üreme sistemi kanserlerinde uzmanlaşmış bir jinekoloğa yönlendirebilir.
Bartholin Kisti Tedavisi
Genellikle Bartholin kisti tedavi gerektirmez (özellikle kist hiçbir belirti veya semptom göstermiyorsa). Gerektiğinde, tedavi kistin büyüklüğüne, rahatsızlık seviyenize ve enfekte olup olmadığına bağlıdır.
Doktorunuzun önerebileceği tedavi seçenekleri şunlardır:
- Oturma banyoları: Üç veya dört gün boyunca günde birkaç kez ılık su ile doldurulmuş bir küvete oturma, küçük-enfekte bir kistin kendi başına yırtılmasına ve boşalmasına yardımcı olabilir. Enfekte bir kist veya apse için yapılan cerrahiden sonra da ılık su banyoları önemlidir. Oturma banyoları bölgeyi temiz tutmaya, rahatsızlığı azaltmaya ve kistin etkili drenajına yardımcı olur.
- Cerrahi drenaj: Enfekte veya çok büyük bir kisti boşaltmak için ameliyat gerekebilir. Kistin drenajı lokal anestezi veya sedasyon kullanılarak yapılabilir. Prosedür için doktorunuz kistte küçük bir kesi yapar, boşalmasına izin verir ve daha sonra kesi içine küçük bir lastik tüp (kateter) yerleştirir. Kesiyi açık tutmak ve tam drenaj sağlamak için kateter altı haftaya kadar yerinde kalır.
- Antibiyotikler: Kistiniz enfekte olursa veya testler cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonunuz olduğunu ortaya koyuyorsa doktorunuz bir antibiyotik reçete edebilir. Ancak apse düzgün şekilde boşaltılırsa, antibiyotiklere ihtiyacınız olmayabilir.
- Marsupializasyon: Kistler tekrar eder ve sizi rahatsız ederse, bu prosedür yardımcı olabilir. Doktorunuz insizyon hattında yaklaşık 6 milimetre kadar bir kalıcı açıklık oluşturmak için her iki tarafa dikişler yerleştirir. Prosedürden birkaç gün sonra drenajı desteklemek ve rekürrensin önlenmesine yardımcı olmak için kateter yerleştirilebilir.
- Nadiren, yukarıdaki prosedürlerle etkili bir şekilde tedavi edilemeyen kalıcı kistler için, doktorunuz, Bartholin bezini çıkarma ameliyatı (özellikle 40 yaşın üzerindeki hastalarda tercih edilir) önerebilir. Cerrahi olarak çıkarılması genellikle genel anestezi altında yapılır. Bezin cerrahi olarak çıkarılması, işlemden sonra daha büyük kanama veya komplikasyon riski taşır.
Yaşam tarzı değişiklikleri ve evde kullanılabilecek ilaçlar
Yukarıda da geçtiği gibi günde birkaç kez ılık suda oturma banyosu, enfekte olmuş Bartholin kisti veya apsesini çözmek için yeterli olabilir. Enfekte bir kist veya apse tedavisi için yapılan cerrahiden sonra da ılık suda oturma banyosu özellikle önemlidir. Oturma banyoları bölgeyi temiz tutmaya, rahatsızlığı hafifletmeye ve kistin etkili drenajını teşvik etmeye yardımcı olur. Ağrı kesiciler de yardımcı olabilir.
Doktor Randevusu Öncesi
- Durumunuzla ilgisi olmayanlar da dahil olmak üzere belirtilerinizi yazın.
- Aldığınız ilaçların, vitaminlerin veya takviyelerin bir listesini yapın.
- Ziyaretiniz sırasında bilgileri yazmak için yanınıza bir not defteri alın.
- Doktorunuza soracağınız soruları hazırlayın, ilk önce en önemli soruları listelediğinizden emin olun.
Bir Bartholin kisti için sorulması gereken bazı temel sorular şunlardır:
- Belirtilerime neler neden olabilir?
- Ne tür testlere ihtiyacım olabilir?
- Kist kendi kendine gidecek mi yoksa tedaviye ihtiyacım olacak mı?
- Tedaviden sonra cinsel ilişki için ne kadar beklemeliyim?
- Hangi kişisel bakım önlemleri semptomlarımı hafifletebilir?
- Kist tekrarlayabilir mi?
Doktorunuzun sorabileceği bazı potansiyel sorular şunlardır:
- Ne kadar zamandır semptomlarınız var? Belirtileriniz ne kadar şiddetli?
- Seks sırasında ağrı hissediyor musunuz? Normal günlük aktiviteler sırasında ağrı hissediyor musunuz?
- Belirtilerinizi iyileştiren ya da kötüleştiren bir şey var mı?