Menopoz, bir kadının adet görmeyi bıraktığı zamandır. Bu sırada, yumurtalıklar her ay yumurta salmayı, östrojen ve progesteron salgılamayı bırakır. Menopoz genellikle 45 ila 55 yaş arasında ortaya çıkar. Ortalama yaş 51'dir.
Kadınların çoğu adet döngüleri değişmeye başladığında menopozu sorgular. Menopoz dönemine yaklaşıyorsanız;
- Adet döngüleriniz uzayabilir veya kısalabilir (örneğin 4 haftada 1 den 5-6 haftada 1 e değişebilir)
- Adetleriniz eskisine oranla birkaç gün daha uzun sürebilir
- Bir veya daha fazla döngü atlayabilir
- Sıcak basması veya depresyon gibi menopoz semptomları görülebilir
Rahminiz alınmış ancak yumurtalıklarınız kalmışsa menopoza girdiğinizi anlamak biraz zorlaşabilir. Yine de rahmi olmayan kadınlarda da menopoz semptomları olabilir. Yumurtalıklarınız menopoz yaşından önce çıkarılmışsa doktorların cerrahi menopoz dediği durumu yaşıyorsunuzdur. Bu durum sadece erken yaşta menopoza girdiğinizi gösterir.
Menopozun semptomları nelerdir?
Bazı kadınlar menopoza girerken semptom göstermezler. Fakat çoğu aşağıdakilerden bir veya daha fazlasına sahiptir:
- Sıcak basması: Sıcak basması göğüsten ve yüzden başlayıp tüm vücuda yayılan sıcak dalgası gibi hissettirir. Genellikle adet döngüleri sona ermeden başlar.
- Gece terlemesi: Sıcak basması uyku sırasında olduğunda gece terlemesi olarak adlandırılır. Bu durum kaliteli bir uyku uyumanıza engel olabilir.
- Uyku problemleri: Menopoza geçiş aşamasında bazı kadınlar uykuya dalmakta veya uyanık kalmakta güçlük çekerler. Bu durum gece terlemeleri olmasa da bir sorun olarak karşınıza çıkabilir.
- Vajinal kuruluk: Menopoz vajinada ve vajina yakınındaki bezlerde kuruma ve incelmeye yol açar. Bu durum genellikle menopozdan birkaç yıl sonra ortaya çıkar. Cinsel ilişkinin ağrılı olmasına sebep olabilir.
- Depresyon: Menopoza geçiş aşamasında çoğu kadın depresyon ve anksiyete belirtileri göstermeye başlar. Bu durum özellikle önceden de depresif olan kadınlarda belirgindir. Depresyon semptomları üzüntü, ilgisizlik, fazla veya az uyuma şeklinde olabilir.
- Konsantrasyon ve hafıza problemleri: Genellikle uykusuzluk kaynaklı olabileceği gibi östrojen eksikliğine de bağlıdır. Bazı araştırmacılar östrojenin beyin fonksiyonları için önemli olduğunu düşünüyor.
Doktora görünmeli miyim?
Adet döngüleriniz değişmeye başlamışsa ve 45 yaşın üzerindeyseniz bir doktora görünmenize gerek yok. Ancak sizi gerçekten rahatsız eden semptomlarınız varsa doktorunuzla görüşmelisiniz. Mesela gece terlemeleri yüzünden uyuyamıyorsanız, sıcak basmaları yüzünden çalışmanız zorlaşıyorsa, hüzünlü veya depresif hissediyorsanız sevdiğiniz şeyleri yapmaktan zevk almıyorsanız doktorunuzla görüşmelisiniz.
Aynı zamanda;
- 3 haftadan daha sık adet oluyorsanız
- Kanamalarınız çok ağırsa
- Adetler arası kanamalarınız oluyorsa
- 12 ay boyunca adet görmediğiniz halde az miktarda bile olsa tekrar kanamaya başladıysanız
doktorunuzla görüşmelisiniz.
Menopoz için test var mı?
Menopozu gösteren bir test vardır ancak doktorlar bu testi genellikle menopoza girmek için çok genç yaşta olan kadınlarda veya özel koşullarda kullanırlar.
Tekrar hamile kalabilir miyim?
Fazla sık olmasa bile adet gördüğünüz sürece hamile kalabilirsiniz. Cinsel ilişkide bulunuyor ve hamile kalmak istemiyorsanız doğum kontrol yöntemleri kullanmalısınız. 1 yıl boyunca adet görmemişseniz muhtemelen menopozda olduğunuz ve tekrar hamile kalmayacağınız söylenebilir.
Menopoz semptomları nasıl tedavi edilir?
Sıcak basmalarının tedavisi şunları içerir:
- Hormonlar(östrojen): Östrojen hormonu menopoz semptomları için en etkili tedavidir. Çoğu kadının östrojeni bir başka hormon olan progesteron ile birlikte alma ihtiyacı vardır. Histerektomi (uterusun cerrahi olarak alınması) ameliyatı geçirmiş olan kadınlar östrojeni tek başına alabilirler. Uzmanlar bu hormonların 40-50'li yaşlarındaki menopoz semptomları olan çoğu kadın için etkili ve güvenilir olduğu görüşündeler. Eğer hormon kullanmak istiyorsanız doktorunuza/hemşirenize bunun sizin için uygun bir seçenek olup olmadığını sorabilirsiniz. Eğer meme kanseri iseniz ya da kalp krizi, inme geçirdiyseniz hormon kullanmamalısınız.
- Antidepresanlar: Bazı antidepresanlar ateş basmaları ve depresyona iyi gelebilirler. Depresif hissetmeyen kadınlar bile ateş basmalarına yardımcı olmak için bu grup ilaçlardan kullanabilirler.
- Nöbet İlaçları: Nöbetleri önlemek için kullanılan ilaçlar nöbet geçirmeseler bile ateş basmaları olan kadınlara yardımcı olabilir
Vajinal kuruluğun tedavisi şunları içerir:
- Vajinal östrojen: Bu ilaç menopozun diğer semptomları olmayıp vajinal kuruluk yaşayan kadınlar için bir seçenektir. Vajinal östrojen direkt olarak vajinadan alınan bir östrojendir. Krem, tablet ya da vajinal halka formunda bulunabilir. Küçük dozlardan östrojen alımı sağlarken vajina dışında vücudun diğer bölümlerinde östrojen seviyesinin çok fazla artmamasını sağlar.
- Diğer ilaçlar: Doktorlar çoğu durumda vajinal östrojen önerirler çünkü vajinal kuruluğa etkileri hakkında diğer ilaçlardan daha fazla kanıt vardır. Ama vajinal östrojen kullanmak istemeyen kadınlar için doktorlar şu ilaçları önermektedir:
- Ospemifene: östrojen benzeri bir ilaçtır ama östrojen değildir. Günde bir kere alacağınız bir haptır. Menopoz nedeniyle oluşan vajinal kuruluğa yardımcı olabilir ama aynı zamanda sıcak basmalarına da neden olabilir. Vajinal ilaç kullanmada sıkıntı yaşayan ya da hap kullanmayı tercih eden kadınlar için bir seçenektir. Eğer kanınızda pıhtı oluşma riskiniz yüksek ise bu ilacı kullanmamalısınız.
- Prasterone: DHEA olarak da bilinir. Günde bir kez vajinaya yerleştireceğiniz bir tablettir.
Bazı doktorlar menopoza girecek olan kadınlara hormon reçete etmeyi tercih etmezler. Eğer ihtiyacınız olan tedaviyi alamadığınızı düşünüyorsanız menopoz tedavisinde daha tecrübeli başka bir doktora danışabilirsiniz. Doktorunuzdan/hemşirenizden sizi başka birine yönlendirmesini rica edebilirsiniz.
Semptomlarımı hafifletmek için kendi başıma bir şeyler yapabilir miyim?
Evet. Takip edebileceğiniz bir kaç adım var. Fakat herhangi bir doğal ilaç kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız, özellikle de meme kanseriniz varsa.
Kemiklerimi korumak için ne yapabilirim?
- Kalsiyum ve D vitamini desteği alabilirsiniz.
- Aktif olun, egzersiz kemiklerinizi güçlü tutmanıza yardımcı olur.
- Doktorunuza kemik yoğunluğu testlerinizi yaptırmaya ne zaman başlamanız gerektiğini sorun.
Eğer gerekirse doktorunuz kemiklerinizi güçlü tutmak için size ilaç reçete edecektir.